Tổng Bí Thư nói: Nhìn ra thế giới thấy rất sốt ruột, các nước đi rất nhanh…

“Nhìn ra thế giới thấy sốt ruột, các nước đi rất nhanh.” Lời than phiền tưởng như chân thành của một lãnh đạo cấp cao, nhưng nếu soi kỹ, nó là bức màn hé lộ: vừa khôi hài, vừa đáng sợ về nguyên nhân trì trệ của đất nước.

Trì trệ không phải vì dân trí thấp, cũng không phải vì thiên nhiên cản trở, mà vì quyền lực đã rơi vào tay những người… chỉ biết quyền lợi cho mình. Người giỏi xuất hiện, thay vì được nâng đỡ, họ lập tức trở thành “mối đe dọa” cần dề xuống, hạ bệ, nép mình theo ý muốn của lãnh đạo. Chúng ta gọi đó là nghệ thuật giữ ngai, giữ bằng cách kìm hãm tất cả những gì có thể làm mình lu mờ.

Nhìn kỹ sẽ thấy: trong một hệ thống như vậy, sự tiến bộ thực chất chỉ là… sân khấu. Các quyết định được tính toán để không ai vượt quá giới hạn, không ai thật sự dẫn dắt đất nước đi nhanh. Tất cả những “chuyển động” chỉ là những bước đi chậm chạp trên bàn cờ quyền lực, nơi mỗi nước đi đều phải cân nhắc: có đụng chạm phe cánh nào không? Có làm ai đó nổi bật quá không?

Thế nên, khi so với các nước bên ngoài, mọi tốc độ tăng trưởng, mọi sáng tạo, mọi bước tiến khoa học đều trở thành một cuộc chạy đua mà trong đó lãnh đạo chỉ nhìn… qua kính hiển vi, cố gắng không để ai vượt mình. Người tài năng bị dìm, sáng kiến bị chặn, cơ chế bị trì hoãn, và kết quả là, đất nước “đứng nhìn thế giới đi nhanh” như một khán giả bất lực.

Một mánh lới phổ biến: biến quyền lực thành “của cải riêng” và các phe cánh thành công cụ đắc lực để kiểm soát. Con cái, người thân, đồng minh được thăng tiến thần tốc; người ngoài, dù giỏi, chỉ có thể bơi trong ao nhỏ. Khi quyền lợi cá nhân trở thành ưu tiên, thì làm sao đất nước có thể tiến như các nước khác? Chỉ có thể tiến theo… nhịp trống quyền lực, đôi khi chậm hơn cả rùa, nhưng vẫn phải tỏ ra uy nghi.

Và thế là, nhìn ra thế giới mà sốt ruột, không phải vì lãnh đạo muốn nước nhà đi nhanh, mà vì họ thấy người khác đi nhanh, còn mình vẫn phải duy trì sự trì trệ… như một phương pháp sống còn, giữ ngai bằng cách kìm mọi thứ.

Trong một thế giới mà tốc độ là quyền lực, những người chỉ biết quyền lợi cá nhân đang biến đất nước thành… bảo tàng chậm tiến, nơi các nước khác đi qua nhanh như chớp, còn lãnh đạo thì chỉ đứng nhìn và… sốt ruột.

Chân dung lãnh đạo